ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΑΝΝΗ ΚΛΕΙΔΩΝΑ

ΚΑΙ

Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΘΙΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

23 Ιουνίου, θερινό ηλιοστάσιο.

Χρονική στιγμή που ο άξονας της γης παίρνει τη μεγαλύτερη δυνατή τροπή απέναντι στον ήλιο. Μέσα σε τόσο άπλετο φως ο Θεός ήλιος των αρχαίων συμπαρασύροντας όλα τα μετεωρίζοντα του σύμπαντος δεν μπορούσε παρά να φωταγωγήσει και να αποκαλύψει γλαφυρά τόσο το παρόν όσο και το μέλλον.

Οι αιώνες κύλησαν, τα ήθη άλλαξαν, παλιές θεότητες έχασαν την αίγλη τους αλλά η αγωνία του ανθρώπου να μάθει τι του επιφυλάσσει το μέλλον παρέμεινε η ίδια.

Με την ίδια αγωνία τα ανύπαντρα κορίτσια, μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, προσπαθούσαν να μάθουν ποιος θα είναι ο άνθρωπος που θα δέσουν μαζί του τη ζωή τους, ζητώντας τη χάρη του Αη Γιάννη του Κλείδωνα.

Εκμεταλλευόμενες λοιπόν οι κοπέλες όπως οι αρχαίοι την ίδια αστρονομική συγκυρία, κάθε 23 Ιουνίου, παραμονή του Αη Γιαννιού, γέμιζαν ένα πιθάρι με αμίλητο νερό, έριχναν μέσα από ένα προσωπικό αντικείμενο, σκέπαζαν το πιθάρι με κόκκινο πανί και το άφηναν να σταθεί κάτω από τα άστρα.

Ανήμερα του Αη Γιαννιού άνοιγαν το πιθάρι και πριν τραβηχτεί το κάθε αντικείμενο ακούγονταν από τις γερόντισσες του τόπου ο «μαντικός χρησμός» που δεν ήταν άλλος από ένα δίστιχο άλλοτε λυρικό και άλλοτε σκωπτικό.

Έτσι όταν η κοπέλα άκουγε:

«Βασιλοπούλα να ‘σουνα δεν θα’ χες τέτοια χάρη
Να σου ζυγιάζουν το φιλί με το μαργαριτάρι»

με καμάρι πήγαινε να πάρει το αντικείμενό της ενώ όταν απαγγέλλονταν δίστιχο όπως:

«όταν στερέψει η θάλασσα και βγούνε τα χταπόδια
τότε θα παντρευτείς και συ με τα στραβά τα πόδια»

τότε πιθανότατα το αντικείμενο που αναλογούσε στο δίστιχο να έμενε στα αζήτητα μια και η κοπέλα αρνούνταν να αποκαλύψει ότι αυτή ήταν ο αποδέκτης του χρησμού.

Στις 24 Ιουνίου 2008 ο σύλλογος Σαμοθράκη Εν Δράσει πέτυχε ένα από τα αρχικά όραματά του.

Την αναβίωση ενός χαμένου εθίμου για την Σαμοθράκη τον Αη Γιαννη τον Κλείδωνα.

Σαν σύλλογος είχαμε την ανησυχία ότι χάνονται έθιμα και μαζί τους φθίνουν και τα πανηγύρια.

Η παροιμία όμως λέει κάθε πράμα στον καιρό του. Και έτσι το παλέψαμε και το καταφέραμε. Και ήρθε ο καιρός και πανηγυρίσαμε.

Κάτοικοι της Σαμοθράκης - και κυρίως γυναίκες μεγαλύτερες που θυμούνται το έθιμο να γίνεται ακόμα από τον καιρό που ήταν ανύπαντρες - μαζεύτηκαν γύρω από το πιθάρι. Έριξαν μέσα από ένα προσωπικό τους αντικείμενο και το σκέπασαν με ένα κόκκινο πανί. Όταν λοιπόν ήρθε η ώρα το πιθάρι ανοίχτηκε.

Καθώς τα δίστιχα πήγαιναν και έρχονταν μαζί με τα αντικείμενα που ψαρεύονταν από το πιθάρι τόσο τα γέλια του κόσμου δυνάμωναν.
Το έθιμο έκλεισε βέβαια με μουσική και χορό από το συγκρότημα «Λαλιτάδες της Θράκης». Το γλέντι έγινε στην πλατεία Παπά Γιωργη Μανωλάκη στη Χώρα και κράτησε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Αν αναρωτιέστε για τους σοφούς χρησμούς που πήρε ο καθένας μας, αυτούς τους βρήκαμε μέσα στους στίχους των τραγουδιών των Λαλιτάδων της Θράκης.

Στίχοι-χρησμοί, φερμένοι από την Ανατολική Ρωμυλία, τον Εύξεινο Πόντο, την Πόλη, την Σμύρνη, την Νάξο, την Κω, τον Πειραιά.
Ευχόμαστε η Nομαρχία να στέκεται αρωγός σε τέτοιες προσπάθειες και να τις υποστηρίζει στο εξής χωρίς φειδώ ώστε να μας βοηθήσει να τις θεσμοθετήσουμε.
Σκοπός μας είναι -μιας και έγινε η αρχή φέτος - κάθε χρόνο να αναβιώνουμε το έθιμο του Αη Γιάννη του Κλείδωνα γιατί για εμάς η εικόνα των χαρούμενων προσώπων των μεγαλύτερων σε ηλικία, που μέσα από αυτό το έθιμο ξανάζησαν τα νεανικά τους χρόνια, είναι ανεκτίμητης αξίας.
Και του χρόνου…….
Ιδιαίτερα ευχαριστούμε τον Αποστολούδια Πέτρο και την Μυλωνά Τασούλα που μας «μύησαν» στο τελετουργικό του εθίμου.